Hoeveel karakter heb jij?

Begin deze week zag ik op de televisie een commercial van Collega’s met karakter. Een verhaal van iemand die een depressie had gehad met een psychose en weer aan het werk wilde. Een werkgever die haar die kans gaf. Geen namen van grote bedrijven die achter deze ‘actie’ zaten, alleen de website die erbij hoorde. Je zou namelijk snel denken dat er een zorgverzekeraar of een uitzendbureau of iets dergelijks achter zit.

Het is een initiatief van Instituut Gak (en van reclamebureau Woedend!). Een investeringsfonds voor projecten als deze. De UWV wordt er ook nog in genoemd, dus ook die zal dit project dan blijkbaar supporten. Doet er verder niet zoveel toe, punt is dat dit een keigaaf project is! Het gaat erom dat werkgevers net even anders gaan kijken naar mensen met een ‘aandoening’. Ik zet dat bewust even tussen aanhalingstekens, omdat het vaak om mensen gaat die herstellende of al hersteld zijn. En dan gaat het om dingen als depressie, psychoses, borderline, ADHD, dwangneurose, burnout, alles wat normaal gezien als een beetje ver-van-je-bed of ‘ingewikkeld’ wordt beschouwd.

Misschien dat het dat zo moeilijk maakt voor de meesten: dat het zo ingewikkeld lijkt. Het zijn zaken die meestal amper merkbaar zijn. Zaken waar wel een handleiding voor nodig is als het aankomt op bepaalde situaties. Op het werk heb je meestal niet de luxe om enorm last te hebben van een bepaalde aandoening, omdat het in de weg zit. Terwijl ook mensen met een psychische aandoening meestal gewoon willen functioneren en meedoen in de maatschappij en ook gewoon leuk werk willen en kunnen hebben. Ze kunnen wel wat, alleen hebben ze net even wat meer voorwaarden daarbij. Dat zie je ook in de filmpjes van Collega’s met karakter.

Ojee, een uitzondering

Uit eigen ervaring kan ik inmiddels zeggen dat in de meeste werkomgevingen geen ruimte is voor ‘anders zijn dan normaal’. Er moet hard gewerkt worden, resultaat geboekt, ruimte voor persoonlijke beslommeringen is er vaak niet. Je bent een uitzondering als je elk uur even een paar minuutjes tot jezelf moet komen, als je alleen functioneert in een stilteruimte of met oordoppen in, als je later wilt beginnen en/of eerder naar huis wilt, minder dan 40 uur wilt werken, één of meerdere dagen liever thuiswerkt, met als reden dat je het anders niet aankunt. En hoewel iedereen er wel begrip voor lijkt te hebben als het ‘eventjes’ niet lekker gaat, als dat chronisch wordt, is het een probleem en ben je meteen die collega die [noem de aandoening maar] heeft. In plaats van de collega die keihard zijn best doet en prima ideeën heeft en prachtige projecten kan leiden en tot een goed einde brengt etc. Klinkt heel negatief en niet bij elke werkgever zal het zo zijn, maar er is natuurlijk wel een reden geweest voor de campagne van Collega’s met karakter en die is niet dat dit soort zaken geweldig opgevangen worden bij de meeste werkgevers…

De ruimte krijgen om jezelf te zijn en het beste uit jezelf te halen (waarvan je zelf het beste weet hoe dat moet) kan lang niet overal en moet je soms met veel pijn en moeite opeisen. Vaak genoeg lukt dat niet. Meestal omdat ‘regels zijn regels en als jij gaat thuiswerken wil de rest ook’, om maar een soort drogreden te noemen. Of ‘als jij 32 uur gaat werken wil straks iedereen dat’. Ook tegen je zin in dingen organiseren op de manier dat je manager snapt wat je aan het doen bent of nooit eens een afspraak buiten de deur mogen hebben (‘laat ze maar hierheen komen’) horen daarbij. Organisaties verzinnen genoeg om te zorgen dat jij van 9 tot 5 op je werk zit en je zichtbaar ‘iets’ aan het doen bent. Dat je dan grotendeels niet efficiënt bent, is blijkbaar niet hun probleem.

Hoe ga jij ermee om?

Lang verhaal kort: ik kan niet genoeg onderstrepen dat veel organisaties (managers, p&o’ers) wel eens goed mogen kijken naar hoe zij hiermee omgaan. Is je organisatie flexibel genoeg om je werknemers het beste uit zichzelf te laten halen en weet je überhaupt wel wat het beste voor hen is? Hoe gaat je organisatie om met mensen met een ziekte? Help je ze actief weer aan het werk of laat je ze lekker hun eigen boontjes doppen en wacht je af tot ze uit zichzelf ontslag nemen? Neem je iemand aan die aangeeft gediagnosticeerd te zijn met een psychische aandoening? En hoe ga jij om met collega’s die ‘ergens’ last van hebben? Heb je daar wel eens een goed gesprek mee? Vraag je ze wel eens naar hun aandoening en hoe ze daarmee (willen) omgaan? Als ze een tijdje thuis zitten, vraag je wel eens of je even langs mag komen? En als p&o’er, kun je geloven dat een werknemer zich ondanks alles nog steeds op zijn plek kan voelen in je organisatie en dat alles wat hij nodig heeft om ook zo over te komen, een beetje ruimte is? Dat het dus niet aan het werk ligt?

Wat is jouw positieve verhaal?

Ik ben eigenlijk wel eens benieuwd naar meer positieve verhalen over werkgevers/collega’s die echt goed omgaan met collega’s met een psychische aandoening. Zeuren kunnen we allemaal en dat het dus geen rozengeur en maneschijn is weten we inmiddels. Laten we het daarom eens positief bekijken: ben jij of ken jij iemand met een positief verhaal? Deel het in de comments hieronder en spread the word!